Shohimardon – bu ajoyib ertaknamo maskan. Butun Farg’ona vodiysida va umuman olib aytganda, O’zbekistonda bundan ham ajoyib go’zal maskanni topish mushkul deb o’ylayman.

Kichik Shohimardon shahri Farg’ona shahridan 55 kilometr janubda joylashgan. U olay tizmasining tog’lari orasida dengiz sathidan 1550 m balandlikda joylashgan. Shohimardon – Qirg’iziston hududi bilan o’ralgan O’zbekiston anklavi. XX asrning 30-yillarida Qirg’iziston va O’zbekiston o’rtasida hududlar almashinuvi natijasida Shohimardon O’zbekiston tarkibiga kirgan. Bu yerda aholi juda oz – atigi 5000 kishi. Ikki tomondan ham shaharni Oqsuv va Ko’k-Suv tog’ daryolari yuvib, so’ngra bitta katta daryoga – Shohimardon-soyga qo’shiladi.

Shohimardon tarixi

Ushbu turar-joyning odamlar orasida paydo bo’lishi Muhammad (s.a.v) payg’ambarning kuyovi bo’lgan to’rtinchi xalifa Hazrat-Ali bilan bog’liq. An’anaga ko’ra, xalifaning O’rta Osiyoda bo’lgan davrida u Shohimardonga tez-tez tashrif buyurgan. Ko’pchilik bu yerda buyuk hukmdorning dafn etilganiga ishonishadi, garchi Hazrat-Alining yana 6 ta dafn marosimi mavjud bo’lsa-da. Forschadan tarjima qilinganda, “Shohimardon” so’zi “odamlarning hukmdori” degan ma’noni anglatadi, bu hukmdorning nomiga to’liq mos keladi. Bu joy musulmonlar orasida muqaddas joy deb hisoblanadi. 1920 yilgacha shaharning markazida masjid va Xazrat-Ali maqbarasi turargan, ammo Sovet hukumat tomonidan bu ziyoratgohlar vayron qilgan. Faqatgina 1993 yilda, O’zbekiston mustaqillikka erishgandan so’ng, ushbu me’moriy obidalar o’sha joyda qayta tiklangan. Quruvchilar ushbu tuzilmalar dastlab qanday bo’lgan bo’lsa, xuddi shunday ko’rinishda tiklashga qattiq harakat qilishgan. Masjid binosi uchta kumush gumbazli katta inshootdir. Kirish naqshlar bilan bezatilgan musulmonlar me’morchiligi uchun an’anaviy hisoblanadi. Bosqichlar kamarga olib boradi, bu ham ushbu turdagi arxitektura uchun xosdir.

Shohimardon tarixidagi yana bir unutilmas lahza – bu yerda 1929 yil mart oyida diniy mutaassiblar taniqli o’zbek shoiri, musiqachisi, o’zbek dramasining asoschisi Hamza Xakimzoda Niyoziyni toshbo’ron qilib o’ldirilgan. Sovet davrida shahar Hamzaobod deb nomlangan. 60-yillarda buyuk adabiy arbobning xotirasiga hurmat sifatida bu yerda muzey va Xamza maqbarasi qurilgan. 1989 yilda iste’dodli dramaturg tavalludining 100 yilligi munosabati bilan Shohimardonda yangi muzey ochilib, yodgorlik o’rnatilgan. Muzey oldida fuqarolar urushi qurbonlariga bag’ishlangan abadiy alanga yonib turadi.

Shohimardondagi Qurbon-ko’li

Shohimardondagi g’ayrioddiy toza tog’ havosi, daryolar o’z kanallari orqali toza suvni toza suv bilan olib o’tishadi va atrofda ajoyib go’zallik tog’lari ko’tariladi. Shahardan janubi-sharqdan 7 kilometr uzoqlikda, tog’ cho’qqilari bilan o’ralgan joyda Ko’k-ko’l va yana bir nomi – Qurbon-ko’li bor. Ko’l dengiz sathidan 1724 m balandlikda joylashgan. Suv sathining uzunligi 170 m, kengligi 60 m ga cho’zilgan. Chuqurlik 5 dan 10 m gacha o’zgarib turadi. Yozda suvning harorati +15 darajadan oshmaydi, sovuq tog’ suvi tufayli Qurbon-ko’li to’ldiradi. Tabiatning ushbu mo’jizasiga atrofdagi tog’larning hayratlanarli ko’rinishini taqdim etadigan ikki kilometrlik teleferik yordamida erishishingiz mumkin. Mahalliy aholi ushbu ko’lning tozaligiga juda e’tiborli, chunki suv hayot manbai, ayniqsa tog’larda. Hosildor yer ham o’z vazniga oltinga teng, shuning uchun uning har bir qismi ehtiyotkorlik bilan o’stiriladi va toza saqlanadi. Atrof-muhitga bunday g’amxo’rlik tufayli Shohimardon tabiati o’ziga xos, pokiza ruhini saqlab qoladi.

Qurbon-ko’l tarixi

Qurbon-ko’l bir necha asrlar ilgari tor daraning yon bag’irlaridan tosh tushishi natijasida vujudga kelgan. To’p toshlar daryo oqimini to’sib qo’ydi va yarim kilometrlik tabiiy to’g’onni hosil qildi. Ko’chkilar, aftidan, bu joylarda ko’p bo’lgan zilzilalar tufayli yuzaga kelgan. Daryoni to’sib qo’ygan to’siq ostidan toza suv bilan bir necha kuchli buloqlar oqib chiqadi.

Endi suv omboriga asfalt yo’l, ko’lning o’zi esa piyodalar yo’liga ulangan. Yozgi mavsumda teleferik ishlaydi.

Shohimardon va Moviy ko’l mintaqasi musulmonlar uchun faol ziyoratgoh joyidir. Ilgari ziyoratchilar muqaddas suv bilan yuvinish uchun ko’l va buloqlarga oqib kelishgan. Qo’qon xonlari ham bu yerga hajga borganlar. Ushbu joylar bugungi kunda musulmon dindorlar orasida mashhur.

Ushbu joylar ko’plab afsonalar bilan qoplangan. Afsonalardan biriga ko’ra, Avliyo Ali toshdan suv chiqarib, haqiqatan ham Ko’k-Suv daryosi darasini to’sib qo’ygan to’siq ostidan otilib chiqadigan bir necha kuchli buloqlardan tug’iladigan Ko’k-Suv daryosiga hayot baxsh etdi. Boshqa bir rivoyatda aytilishicha, bu Yerda Avliyo Ali Qurbon-ko’l ko’lining suvi oqayotgan joydan toshni besh barmog’i bilan urgan. Ko’rinib turibdiki, muqaddas manbalardan biri – Besh-Panj (“beshta barmoq”) nomi ushbu afsona bilan bog’liq. Boshqa bir afsonada aytilishicha, xarobalar ostida ko’milgan qishloqlar aholisi Sodom va Gomorra aholisi singari gunohlari uchun jazolangan. Ko’lning muqaddasligi, uning qishloq xo’jaligi uchun ahamiyati bilan bog’liq degan fikr mavjud. Ko’l va buloqlar paydo bo’lganidan beri, Ko’k-Suv daryosi va Shohimardansoy daryosi oqimi yil davomida bir hil bo’lib qoldi – ko’l katta vodiylarni ishonchli sug’orishni ta’minlab katta foyda keltira boshladi. Ayni paytda bu ajoyib ko’l va uning atrofi mahalliy aholi va sayyohlar uchun eng sevimli dam olish maskanidir.

Shohimardon iqlimi

Shohimardonda o’ziga xos shifobaxsh tog’ iqlimi hukmronlik qiladi. Harorat yozda o’rtacha harorat + 22°C, qishda – 3°C dan + 3 C gachani tashkil etadi, shuning uchun bu yerda klimatoterapiya muvaffaqiyatli amalga oshirilishi mumkin: juda toza havo – bu butun vujud uchun ham, nafas olish tizimini davolash uchun ham sog’likni tiklash uchun ideal hisoblanadi, shuningdek, quyosh nurlanishining ko’payishi jiddiy kasalligi bor bo’lgan masalan, sil kasalligi va shunga oxshash kasalliklar bilan kurashishga imkon beradi. Shifolash effekti tog’lar atrofida asosan piyoda yurishingiz mumkinligi bilan yaxshilanadi, bu to’liq jismoniy mashqlar bilan barobardir va mukammal jismoniy shaklga yordam beradi. Bu yerga nafaqat o’zbeklar, balki boshqa Markaziy Osiyo respublikalari fuqarolari ham eng toza tabiat bilan aloqada bo’lib, muqaddas zaminni ziyorat qilish uchun kelishadi.

U yerga qanday borish kerak!

Rasmiylarning “Farg’ona-Shaximardon” avtobus qatnovlarini muntazam ravishda tashkil etish rejalariga qaramay, hozirgacha eksklavga faqat taksida borish mumkin. Odamlar, chegaradan o’zbekistonliklar “yashil”, ya’ni ichki pasporti bilan va hatto koronavirus tekshiruvlarisiz ham o’tish mumkin deb fikr yuritishadi. Ammo yo’q, bunday emas, u yerda: davlatlararo chegarani faqat “qizil” pasport bilan kesib o’tish mumkin va PCR testini taqdim etish majburiydir. Bundan tashqari, chegarachilar faqat Farg’ona viloyati sanitariya-epidemiologiya stantsiyasi tomonidan berilgan salbiy PCR sinovlari sertifikatlarini tan olishadi (tuman sertifikatlari qabul qilinmaydi).

Biz bilan sahohat uyushtiring! Hech ham afsus qilmaysiz! Biz qulay narx, xavfsizlik, qulayliklar va qolgan barchasi bilan sizni ta’minlaymiz.
Biz bilan birga bo’ling!

Biz bilan bog’lanish uchun: +998903261137 (Telegram)